ශ්‍රී ලාංකිකයන් දිනකට සිගරට් සඳහා රුපියල් මිලියන 520 ක් අතිවිශාල ලෙස වැය කරන බව නව අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ.
මධ්‍යසාර හා මත්ද්‍රව්‍ය තොරතුරු මධ්‍යස්ථානය (ADIC) මෑතකදී පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී මෙම තොරතුරු බෙදා ගත් අතර, දුම්පානයේ දැඩි සෞඛ්‍ය හා ආර්ථික බලපෑම ඉස්මතු කළේය. 2019 දී පමණක් දුම්පානයට සම්බන්ධ පිරිවැය රුපියල් බිලියන 214 ක් විය.
2020 සමීක්ෂණයකට අනුව, ශ්‍රී ලාංකිකයන් දිනකට මිලියන 3.2 ක් දුම්කොළ භාවිතා කරන අතර, දුම්කොළ නිසා රට තුළ සෑම වසරකම අකල් මරණ 20,000 ක් සිදු වේ. සෞඛ්‍යයට අමතරව, දුම්කොළ පරිසරයට හානි කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ වාර්ෂිකව ප්ලාස්ටික් සිගරට් පෙරහන් බිලියන 1.8 ක් පමණ නුසුදුසු ලෙස ඉවත දමන අතර, විෂ සහිත රසායනික ද්‍රව්‍ය 7,000 ක් අපගේ පරිසර පද්ධතිවලට මුදා හරිනු ලැබේ.
සිගරට් බදු සම්බන්ධයෙන් ඇති ප්‍රධාන ගැටලුවක් ADIC ආයතනය විසින් ද පෙන්වා දෙන ලදී. දුර්වල බදු එකතු කිරීම හේතුවෙන්, 2024 දී සිගරට් වලින් රජයේ බදු ආදායම රුපියල් බිලියන 9.4 කින් පහත වැටුණි. මෙම මුදල් රජයට යාම වෙනුවට සිගරට් නිෂ්පාදකයින්ට ලාභයක් බවට පත් විය.
දුම්කොළ හා මධ්‍යසාර පිළිබඳ ජාතික අධිකාරියේ (NATA) සභාපති ආචාර්ය ආනන්ද රත්නායක, සිගරට් බදු අඩු කිරීමෙන් ජාවාරම් වළක්වයි යන අදහසට එකඟ නොවීය. ඔහු පැවසුවේ, “සිගරට් සඳහා වන බද්ද අඩු කිරීමෙන් තවත් සිගරට් ජාවාරම් සිදුවිය හැකි යැයි ජනතාව සිතන අතර එය කිසිසේත්ම සත්‍ය නොවේ.”
ADIC විසින් මතු කරන ලද තවත් කනස්සල්ලක් නම් සිගරට් සඳහා වන බද්ද මිලෙන් සියයට 67 සිට 69 දක්වා පමණක් වීමයි. මෙය ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ යෝජනාව වන සියයට 75 ට වඩා අඩුය. පසුගිය වසර දහය තුළ සිගරට් අලෙවිය සියයට 54 කින් පහත වැටී ඇතත්, ලංකා දුම්කොළ සමාගමේ බදු ගෙවීමෙන් පසු ලාභය සියයට 179 කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.
වෙරිටේ පර්යේෂණ ආයතනය විසින් කරන ලද පර්යේෂණවලින් පෙනී යන්නේ ආර්ථික අර්බුදයෙන් පසු බොහෝ නිෂ්පාදන සඳහා බදු දෙගුණයකට වඩා වැඩි වී ඇති නමුත් සිගරට් සඳහා බදු ඇත්ත වශයෙන්ම අඩු වී ඇති බවයි. 2024 දී රජයේ බදු ආදායම පහත වැටුණු එකම නිෂ්පාදනය සිගරට් විය හැකි බවත්, ඒවා අලෙවි කරන සමාගම් වැඩි මුදලක් උපයා ඇති බවත් පර්යේෂණයෙන් පෙනී යයි.
